Pod koniec zeszłego roku przygotowaliśmy dla was krótki tekst w formie nimi poradnika, w którym to opisaliśmy wszystkie najważniejsze elementy, z jakich to składają się tablety. Wyróżniliśmy więc takie elementy jak: procesor, układ graficzny, system operacyjny oraz matrycę. Są to cztery, najbardziej charakterystyczne części tabletu, które właściwie decydują o tym,do jakiej kategorii należeć będzie dany sprzęt.

Minął już niemalże rok od momentu publikacji wspomnianego tekstu i zapewne większość z was domyśla się, że przedstawione w nim informacje są już mocno nieaktualne. Postanowiliśmy więc napisać wszystko od podstaw, aby pokazać jak bardzo zmieniły się tablety w przeciągu prawie 12 miesięcy. Na wstępie pominiemy wątek historyczny i początki tabletów, gdyż można uznać to za dawne dzieje i właściwie wszyscy doskonale wiedzą, że w pewnym sensie „wszystko zaczęło się od Apple”.

Tablety – podział wg tabletmaniaKa

Na chwilę obecną, tablety dzielimy niejako na trzy główne kategorie – w zależności od ich wyposażenia i zastosowania. Nie jest to ogólnie przyjęty podział, lecz nasz własny „wymysł”, aby łatwiej było opisać i scharakteryzować daną grupę urządzeń.

Tablety budżetowe

Urządzenia względnie tanie, których cena idealnie odzwierciedla wydajność danego tabletu. Za tablet budżetowy możemy uznać właściwie wszystkie urządzenia tego typu, które możemy znaleźć obecnie na rynku, a ich cena nie przekracza 1,000 zł. Zdarzają się oczywiście wyjątki. Najlepszym tego przykładem jest Hannspree Hannspad, którego do tabletów budżetowych zaliczyć nie możemy, ale z pewnych względów sprzęt możemy dostać już za niecałe 1,000 zł. Świetnym przykładem tabletu z tej właśnie kategorii jest jTAB, którego mieliśmy okazję testować, a wy wygrać w naszym konkursie.

Cechą charakterystyczną tabletów budżetowych jest przede wszystkim to, że posiadają najczęściej rezystancyjny ekran dotykowy o przekątnej 7″, 8″ lub 10″ i dość niskiej rozdzielczości (max 800 x 480 px), jednordzeniowy procesor o niskim taktowaniu, maksymalnie 512 MB pamięci operacyjnej RAM (najczęściej jest to 256 MB), dysk twardy NAND Flash o pojemności 0 – 4 GB oraz system operacyjny Google Android w wersji niższej niż 2.2 Froyo. Takie połączenie zapewnia co prawda w miarę komfortową pracę urządzenia, jednakże tablety nadal pozostawiają wiele do życzenia.

Tablety multimedialne

Ta grupa urządzeń jest przez nas najczęściej, najchętniej i najmocniej „propagowana”. Tablety multimedialne mają na chwilę obecną największe szanse za zaistnienie na rynku, a czołowymi przedstawicielami tej grupy są między innymi: Asus Eee Pad Transformer, Motorola XOOM czy Samsung Galaxy Tab 10.1.

Trudno jest w kilku prostych słowach opisać tablety multimedialne, ponieważ ta grupa urządzeń jest bardzo różnorodna – zarówno pod względem cenowym, jak i podzespołowym. Spore urozmaicenie to niewątpliwie zaleta, gdyż dzięki temu użytkownicy mają w czym wybierać i nie ograniczają się jedynie do wyboru marki, lecz właściwie wszystkich elementów wyposażenia. Tablety multimedialne mogą mieć procesor jedno, dwu lub nawet czterordzeniowy, dysk twardy o pojemności od 8 GB do 64 GB, ekran o przekątnej 7″ do 12″, a wszystko połączone z doprawdy przeróżnymi systemami operacyjnymi. Ceny tabletów multimedialnych są naprawdę bardzo różne. Najtańsze mogą kosztować nieco powyżej 1000 zł, natomiast najdroższe to koszt rzędu 3,500 zł.

Tablety biznesowe

Ostatnia i właściwie najłatwiejsza do scharakteryzowania grupa tabletów. Jej cechą szczególną jest przede wszystkim to, że przeważająca większość tabletów biznesowych posiada system operacyjny Windows 7. Jedynym wyjątkiem jest Lenovo ThinkPad, na pokładzie którego znajdziemy najnowszego Androida 3.1 Honeycomb. Niewykluczone, że również inni producenci pójdą w ślady Lenovo, lecz system Windows w przypadku tabletów biznesowych jest bardziej prawdopodobnym rozwiązaniem.

Tablety biznesowe (nie licząc ThinkPada firmy Lenovo) posiadają najczęściej procesor oparty na architekturze x86 – zazwyczaj układ Intela lub AMD, 1 GB pamięci operacyjnej RAM lub więcej, system operacyjny Windows 7, oraz 10″, 11,6″ lub 12,1″ ekran dotykowy.

Procesor

Zadziwiające jest to, jak bardzo w przeciągu niespełna 12 miesięcy zmieniły się tablety. Początkowo, przeważająca większość tabletów wyposażona była w jednordzeniowy procesor, a dziś, właściwie ciężko jest znaleźć wysokiej klasy tablet z takim właśnie układem. W dalszym ciągu mamy jednak do czynienia z dwoma rodzajami procesorów. Pierwsze z nich oparte zostały na architekturze ARM, drugie zaś wykorzystują sprawdzone rozwiązania i architekturę x86. Urządzenia, które otrzymają jeden z procesorów opartych na tej właśnie architekturze (x86), pracują również pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 7, gdyż na chwilę obecną niemożliwe jest zastosowanie innego OSu. Sytuacja ta już niebawem ma się zmienić, ale o tym później.

ARM

Właściwie wszystkie tablety budżetowe oraz tablety multimedialne wyposażone zostały w jednordzeniowy lub dwurdzeniowy procesor, oparty na architekturze ARM. Czołowymi producentami układów ARM są między innymi: Freescale, Marvell, nVidia, Qualcomm, Samsung, Texas Instruments oraz ZiiLABS. Każdy z tych producentów ma w swojej ofercie co najmniej kilka modeli procesorów, które możemy znaleźć we współczesnych tabletach np: układ Qualcomm Snapdragon w tabletach HTC Fyer oraz HP TouchPad, Texas Instruments w tablecie BlackBerry PlayBook lub układ Samsunga w autorskim tablecie Galaxy Tab 7″.

Najczęściej i najchętniej wykorzystywanym układem w multimedialnych tabletach internetowych jest platforma nVidia Tegra 2, w skład którego wchodzi dwurdzeniowy procesor ARM Cortex A9 1 GHz oraz układ graficzny nVidia GPU. Takie połączenie oferuje nieprzeciętną wydajność oraz stabilność działania urządzenia. Platformę Tegrę 2 możemy znaleźć w takich urządzeniach jak: Asus Eee Pad Transformer, Samsung Galaxy Tab 10.1, Notion Ink Adam, LG Optimus Pad czy Motorola XOOM.

Co nas czeka w niedalekiej przyszłości? Prawdziwa rewolucja. Podczas gdy na chwilę obecną przeważająca większość multimedialnych tabletów posiada dwurdzeniowy procesor, o tyle już niebawem układy te zastąpią czterordzeniowe jednostki. Jeszcze w tym roku ma pojawić się platforma nVidia Tegra 3, wewnątrz której znajdziemy właśnie czterordzeniowy procesor ARM Cortex A9 1,5 GHz oraz niezwykle wydajny układ graficzny. Oprócz tego firma Qualcomm pracuje już nad podobną jednostką o nazwie Snapdragon APQ8064, a także firma Texas Instruments przedstawiła niedawno plany budowy swojego czterordzeniowego procesora przeznaczonego głównie dla tabletów.

x86

Drugim rodzajem procesorów, jakie możemy znaleźć we współczesnych tabletach są układy oparte na architekturze x86. Początkowo w tabletach mogliśmy znaleźć jedynie układy Intela, jednakże całkiem niedawno na rynek tabletów wkroczyła również firma AMD ze swoimi nowoczesnymi układami, które mają spore szanse w walce z Intelem. Warto jeszcze dodać, że jeśli w tablecie znajdziemy dowolny procesor Intel’a lub AMD, to połączony on będzie z systemem operacyjnym Windows 7. Jedynym wyjątkiem jest tablet firmy ViewSonic, który pomimo obecności procesora Intel Atom Z670, otrzymał zarówno system operacyjny Windows 7, jak również Androida 2.2 Froyo.

Z procesorami opartymi na architekturze x86 jest o tyle łatwiej, że w tablecie możemy znaleźć właściwie każdy, niskonapięciowy układ, który stosowany jest w nowoczesnych netbookach (np. Intel Atom N450, Intel Atom N550, Intel Atom N470 lub Intel Atom N570). Możliwości jest więc sporo, jednakże aby zapewnić dłuższą żywotność baterii, firma Intel przygotowała specjalny procesor, stworzony głównie z myślą o multimedialnych tabletach – model Atom Z670 oparty na platformie Oak Trail i wspomagany dodatkowo przez zintegrowany układ graficzny Intel GMA 600. Takie połączenie zapewnia komfortową pracę urządzenia, jednakże jednordzeniowy procesor Intela nie należy do najwydajniejszych.

Firma AMD z kolei nie ma w swojej ofercie zbyt bogatej kolekcji procesorów – jeszcze. Producent w tym momencie oferuje nam właściwie tylko jeden, godny naszej uwagi układ – dwurdzeniowy procesor AMD Fusion C-50 APU 1 GHz z układem graficznym ATI Radeon HD 6250. Możemy go znaleźć tylko i wyłącznie w tablecie MSI WindPad 110W oraz Acer Iconia Tab W500.

Co nas czeka w niedalekiej przyszłości? Otóż, firma Intel pracuje już nad specjalnymi procesorami, które będą współpracowały z systemem operacyjnym Google Android 3.x Honeycomb, stworzonym głównie z myślą o współczesnych, multimedialnych tabletach. Plany firmy AMD nie zostały jeszcze tak mocno sprecyzowane, ale wiemy, że koncern pracuje już nad specjalnymi układami, które wydajnością dorównają platformie nVidia Tegra 2. Firma AMD chce także stworzyć specjalną serię układów CPU, cechujące się niskim poborem mocy. Więcej na ten temat znajdziecie tutaj.

Układ graficzny

Układ graficzny w tablecie to bardzo specyficzna jednostka. Z tego względu, że tablety są urządzeniami mobilnymi, niezwykle istotnym elementem jest względnie długi czas pracy na baterii. Można to osiągnąć tylko i wyłącznie poprzez stosowanie maksymalnie energooszczędnych podzespołów bazowych, których zużycie energii musi być jak najniższe. Z tego też względu producenci układów scalonych tworzą specjalne platformy, które składają się z procesora oraz zintegrowanego układu graficznego – tak najczęściej wygląda sytuacja, kiedy w tablecie znajdzie się procesor oparty na architekturze x86.

Właściciele netbooków doskonale wiedzą o czym mowa, gdyż w urządzeniach tego typu również stosuje się podobne rozwiązania. W przypadku, gdy nasz tablet wyposażony został w procesor Intela, bardzo łatwo jest określić z jakim układem graficznym mamy do czynienia (np. Intel Atom Z670 – GMA 600, Atom N450 – GMA 3150). Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w tabletach, opartych na architekturze ARM. Najczęściej stosowanym układem graficznym jest PowerVR SGX5xx. Licencje na wykorzystanie układów z tej serii mają właściwie ci sami producenci, którzy zajmują się tworzeniem własnych procesorów.

Przeważająca większość układów graficznych, jakie znajdziemy we współczesnych tabletach bez problemu radzi sobie z odtwarzaniem materiałów wideo w jakości 720p, jednakże najczęściej nie oferują one zbyt wysokiej wydajności. Takie zintegrowane układy zapewniają komfortową pracę, ale nie należy oczekiwać od nich zbyt wiele. Trochę inaczej wygląda sytuacja z układem graficznym w platformie Tegra 2, gdyż tam producent zdecydował się na zastosowanie własnej grafiki – nVidia GeForce ULP, która idealnie współgra z dwurdzeniowym procesorem ARM Cortex A9 1 GHz.

W tabletach nie stosuje się już natomiast żadnych dodatkowych układów wspomagających, takich jak Broadcom Crystal HD czy nVidia ION. Producenci tabletów doszli do wniosku, że montowanie ich jest nieopłacalne, gdyż podobną wydajność i możliwości oferują zintegrowane układy graficzne, a oprócz tego dodatkowe akceleratory zużywają znacznie więcej energii.

Najwyższą dotąd wydajność oferuje platforma nVidia Tegra drugiej generacji. Zgodnie z naszymi wcześniejszymi informacjami, już niebawem ma to się zmienić, ponieważ firma nVidia właściwe kończy prace nad platformą Tegra 3, a ta ma zaoferować pięciokrotnie wyższą wydajność w aplikacjach 3D, niż obecnie platforma Tegra 2.

System operacyjny

Wybór systemu operacyjnego to właściwie sprawa pierwszorzędna. Jeszcze przed zakupem tabletu musimy dokładnie rozważyć wszystkie „za” i „przeciw” dlatego, że nie mamy możliwości zmiany systemu na inny, a jedynie możliwość aktualizacji do nowszej wersji (choć i tak nie w każdym przypadku). Wybór systemu nieodzownie wiąże się z rodzajem procesora jaki zastosowany został w danym tablecie.

Na chwilę obecną mamy pięć różnych systemów operacyjnych: Windows 7, Apple iOS, WebOS, BlackBerry Tablet OS oraz Google Android.

Windows 7

Najpopularniejszy system operacyjny, który możemy znaleźć właściwe we wszystkich tabletach wyposażonych w procesor Intela lub AMD. System ten nie został w pełni przystosowany do obsługi dotykowych ekranów, więc pozostawia wiele do życzenia. Ma jednak jedną, podstawową zaletę, która wyróżnia go spośród całej gamy konkurencyjnych OS-ów. Świetnie sprawdza się w tabletach biznesowych, gdyż pozwala na instalację właściwie wszystkich aplikacji, jakie możemy mieć w naszym osobistym komputerze.

Apple iOS

Autorski system operacyjny firmy Apple, który znajdziemy tylko i wyłącznie w tabletach amerykańskiego producenta sprzętu elektronicznego – Apple iPad pierwszej generacji oraz Apple iPad 2. Obecnie, iOS dostępny jest w wersji 4.3, jednakże już pod koniec 3 kwartału 2011, koncern oficjalnie ma udostępnić najnowszą odsłonę swojego systemu operacyjnego o numerze kompilacji 5.0.

WebOS 3.0

Podobnie jak w przypadku systemu iOS, WebOS to autorskie rozwiązanie jednej z firm produkującej tablety, lecz tym razem chodzi o firmę HP. System ten znajdziemy tylko w urządzeniach tego producenta, a więc w tablecie HP TouchPad. Jednakże biorąc pod uwagę nasze wcześniejsze doniesienia, producent zrezygnował z tego systemu operacyjnego.

BlackBerry Tablet OS

System operacyjny firmy RIM, stworzony specjalnie na potrzeby tabletu BlackBerry PlayBook w oparciu o platformę QNX.

Google Android

Jeden z najpopularniejszych systemów operacyjnych, jaki możemy znaleźć we współczesnych tabletach. Początkowy producenci tabletów stosowali smartfonowe wersje tego systemu, a więc Androida 1.6, 2.1 lub 2.2, jednakże w chwili, gdy firma Google oficjalnie wydała swoją najnowszą odsłonę systemu operacyjnego Android 3.0 Honeycomb – stworzonego głównie z myślą o multimedialnych tabletach – producenci instalują właściwie wyłącznie tę wersję OS.

Nie oznacza to jednak, że starszych wersji Androida nie znajdziemy już w tabletach – wręcz przeciwnie. Ze względu na niskie koszty licencji, Android w wersji 2.1 oraz 2.2 jest stosowany jeszcze w tabletach budżetowych. Szczególną wersja systemu operacyjnego Google Android jest 2.3 Gingerbread. Co prawda nie został on stworzony na potrzeby tabletów, jednakże firma HTC zdecydowała się zastosować tę wersję Androida w swoim Flyerze. Android Gingerbread dobrze radzi sobie z obsługą 7-calowego ekranu, jednakże pozostawia on wiele do życzenia.

Jedynym system operacyjnym firmy Google, który bez problemu radzi sobie z obsługą dużego, dotykowego ekranu jest Android 3.x Honeycomb. Oficjalna premiera tego systemu miała miejsce na początku tego roku, wraz z pojawieniem się na rynku tabletu Motorola XOOM, który jako pierwszy na świecie otrzymał najnowszego Androida. Od tamtego czasu, firma Google wydała dwie kolejne wersje Androida Honeycomb – kompilację 3.1 (na początku maja) oraz 3.2 (w połowie lipca). Już niebawem pojawi się system operacyjny Google Android 4.0 Ice Cream Sandwich, który będzie można wykorzystaćzarówno w tabletach, jak i smartfonach.

Android Honeycomb w wersji 3.0 oraz 3.1 przystosowany został przede wszystkim do obsługi 10-calowych ekranów, pracujących z natywną rozdzielczością 1280 x 800 pikseli. Wersja 3.2 Honeycomb to z kolei specjalna wersja, stworzona głównie z myślą o 7-calowych tabletach o rozdzielczości ekranu 1024 x 600 pikseli. Android 3.2, w przeciwieństwie do Androida 3.0 oraz 3.1 posiada wsparcie dla układów Qualcomm. System Android 3.x Honeycomb znajdziemy w takich tabletach jak: LG Optimus Pad, Samsung Galaxy Tab 8.9, Acer Iconia Tab A100 czy Asus Eee Pad Transformer.

Podczas tegorocznych targów Computex Taipei 2011, firma Microsoft zaprezentowała nam swoją najnowszą odsłonę systemu operacyjnego Windows 8, która zgodnie z zapewnieniami producenta ma trafić zarówno do multimedialnych tabletów internetowych (z procesorem ARM lub x86), jak również komputerów przenośnych i stacjonarnych. Pierwsza, publiczna beta Win8 ujrzy światło dzienne dopiero we wrześniu 2012 roku, ale już teraz wiadomo, że będzie to jeden z ciekawszych systemów, jakie znajdziemy w przyszłych tabletach. Więcej informacji na temat „Ósemki” znajdziecie tutaj.

Ekran

Cechą szczególną wszystkich tabletów internetowych jest obecność dotykowego ekranu. Różnica polega jedynie na rodzaju matrycy, a te mamy dwie: pojemnościową oraz rezystancyjną. Rezystancyjny (lub inaczej oporowy) ekran dotykowy znajdziemy właściwie w przeważającej większości tabletów budżetowych. Tylko niektóre tablety tego typu otrzymały pojemnościową matrycę. Dzieje się tak głównie dlatego, że ekrany oporowe są znacznie tańsze, co pozwala na utrzymanie względnie niskich kosztów produkcji tabletu. Pojemnościowy ekran dotykowy znajdziemy więc w multimedialnych tabletach internetowych oraz tabletach biznesowych.

Początkowo, producenci tworzyli tablety w przeróżnych rozmiarach. Zdarzały się urządzenia, które miały ekran o przekątnej 2,3-cala, 3,2-cala, 4,3-cala oraz 5-cali, jednakże ostatecznie zrezygnowano z tego rozwiązania. Obecnie, producenci tworzą tablety wyposażone w 7″ lub 10″ ekran. Znacznie rzadziej mamy do czynienia z tabletami 8.9″, 9,7″ lub 12,1″. Rozmiar matrycy ma duże znacznie, jednakże znacznie ważniejszy wydaje się rodzaj zastosowanego ekranu oraz jego rozdzielczość.

Ekrany rezystancyjne, ze względu na swoją specyficzną budowę oraz działanie są względnie tanie i stosuje się je najczęściej w tabletach budżetowych, aby utrzymać i uzyskać maksymalnie niskie koszty produkcji tabletu. Czym więc różni się ekran oporowy (rezystancyjny) od pojemnościowego? Otóż, jest kilka zasadniczych różnic w budowie obu tych matryc i sposobie ich funkcjonowania:

Tablet wyposażony w ekran rezystancyjny możemy obsługiwać właściwie wszystkim, co wpadnie nam pod rękę – długopisem, rysikiem, a nawet kluczami. Dzieje się tak głównie dlatego, że matryca oporowa reaguje na nacisk, a górna powierzchnia ekranu wykonana została ze specjalnego, giętkiego plastiku (najczęściej pokryty jest on dodatkową, foliową powłoką), który jest odporny na zarysowania. Tablet z ekranem pojemnościowy możemy obsługiwać tylko palcami lub specjalnym rysikiem, który czasami jest dołączany do zestawu. Dlaczego? Ponieważ matryca pojemnościowa w przeciwieństwie do oporowej reaguje na wytworzony pomiędzy palcem a ekranem ładunek elektryczny i wystarczy delikatne muśnięcie ekranu, aby ten zareagował. Matryca wykonana jest najczęściej z grubego lecz podatnego na zarysowania szkła, który niekiedy pokryty jest dodatkową powłoką antyrefleksyjną. Czasami ekran tabletu wykonany jest ze specjalnego, i niezwykle wytrzymałego szkła o nazwie Corning Gorilla Glass, który jak uważają producenci jest prawie niezniszczalny.

Nie ulega wątpliwości, że matryce pojemnościowe są znacznie łatwiejsze i wygodniejsze w obsłudze, a obecność dodatkowej technologii multi-touch jedynie potęguje to odczucie. Ekrany pojemnościowe oferują również szersze kąty widzenia, stałość kolorów na całej powierzchni matrycy, jaśniejszy obraz oraz lepszą widoczność w pełnym słońcu. Zaletą ekranu oporowego jest właściwie tylko to, że można obsługiwać go dosłownie wszystkim, co bez wątpienia ułatwia pracę – zwłaszcza zimą. Więcej na temat „wyższości” ekranu rezystancyjnego nad pojemnościowym przeczytacie tutaj.

Na koniec warto jeszcze wspomnieć o dwóch szczególnych rodzajach matryc, które działają w oparciu o technologię pojemnościową – IPS (In-Plane Switching) oraz FFS (Fringe Field Switching). Oba ekrany cechują się przede wszystkim bardzo szerokimi kątami widzenia (dochodzącymi nawet do 178*), znakomitym odzwierciedleniem kolorów i intensywnością barw oraz równomiernym podświetleniem. Matryce te są droższe niż standardowe ekrany pojemnościowe LCD, dlatego możemy je spotkać właściwie tylko i wyłącznie w tabletach z najwyższej półki.

Najciekawsze tablety dostępne na polskim rynku:

Asus Eee Pad Transformer

Acer Iconia Tab A500

HTC Flyer

Motorola XOOM

Samsung Galaxy Tab 10.1

Apple iPad 2

LG Swift Tab V900