>

Jednym z głównych kryteriów podczas doboru tabletu jest rodzaj zastosowanego w nim chipsetu. Zwracamy najczęściej uwagę na taktowanie oraz ilość rdzeni głównego procesora, nie zdając sobie sprawy, że SoC tkwiący w naszym urządzeniu to skomplikowane połączenie wielu układów charakteryzujących się róznymi parametrami. Spróbujmy zatem przyjrzeć się bliżej temu tematowi aby móc bardziej świadomie poruszać się w świecie mobilnych układów.

SoC

Na początek sprawdźmy czym jest SoC (z ang. System on Chip), czyli serce większości dostępnych na rynku tabletów. Otóż mianem tym określa się kompletny system elektroniczny umieszczony najczęściej na jednym podłożu półprzewodnikowym i zamknięty w jednej obudowie. Najważniejsze komponenty umieszczane w nowoczesnych SoC to: CPU czyli procesor główny, GPU czyli procesor graficzny, kontroler pamięci, moduł WiFi, dekoder wideo, modem 3G/4G, moduł GPS, kontroler USB i wiele, wiele innych.

Diagram układu Exynos 4210 / Samsung

Warto zauważyć, że wszystkie wymienione komponenty SoC, ze względu na ich złożoność, praktycznie nigdy nie pochodzą od jednego producenta. Układy SoC są mniejsze, bardziej energooszczędne, niezawodne oraz prostsze i tańsze w masowej produkcji niż standardowe rozwiązania oparte na wielu układach scalonych. Z tego też powodu przyjęły się znakomicie w urządzeniach mobilnych takich jak tablety, smartfony czy przenośne konsole do gier.

CPU

Procesory stosowane w większości tabletów (praktycznie we wszystkich z iOS i Androidem) są oparte na architekturze RISC, i należą do rodziny zaprojektowanej przez firmę ARM Holdings, która odsprzedaje licencję na ich produkcję innym firmom. Układy te występują w wielu odmianach architektury oraz rodziny rdzeni. Procesory w budżetowych tabletach są jeszcze czasem oparte na starych rodzinach ARM9 i ARM11, podczas gdy zdecydowana większość lepszych urządzeń ma procesor z rdzeniem z rodziny Cortex opartym na architekturze ARMv7.

Budowa procesora ARM Cortex-A15 / ARM

Występują one w kilku odmianach: A5, A8 i A9. Cortex-A8 są używane w starszych procesorach jednordzeniowych, natomiast Cortex-A9 w najpopularniejszych obecnie na rynku dwu- i czterordzeniowych. Premiera pierwszych urządzeń z procesorem opartym na najnowszym rdzeniu Cortex-A15 jeszcze się nie odbyła, ale rynek czeka na nie z napięciem, gdyż powinny one przynieść prawdziwą rewolucję w kwestii wydajności.

GPU

Drugim istotnym komponentem zawartym w SoC jest GPU (z ang. Graphics Processing Unit), czyli układ graficzny. Aktualnie na rynku tabletów liczą się układy 4 producentów: ULP GeForce od NVidii, Mali zaprojektowany przez ARM (ci sami którzy projektują CPU), Adreno od Qualcomma i PowerVR z Imagination Technologies. Podczas gdy GeForce i Adreno stosowane są tylko w SoC od ich producentów, to układy Mali oraz PowerVR są szeroko wykorzystywane na rynku – ten pierwszy głównie w budżetowych tabletach oraz urządzeniach Samsunga, drugi zaś jest sercem m.in. wszystkich wersji iPada. Wszystkie nowoczesne GPU wspierają standard OpenGL ES 2.0, który jest oficjalnym interfejsem grafiki trójwymiarowej w Androidzie, iOS i Symbianie.

Prognozowany wzrost mocy mobilnych GPU wg Nvidii / fot. Anandtech

Układy GPU, podobnie jak CPU mogą mieć budowę wielordzeniową. Słabsze z nich oparte są na 1 rdzeniu, natomiast mocniejsze mają od 4 rdzeni (Mali400MP4 czy PowerVR SGX543MP4) do nawet 12 (ULP GeForce). Dość trudno jest określić który GPU jest najszybszy ponieważ zależy to silnie od współpracującego z nim CPU, taktowania, systemu, sterowników oraz metody pomiaru.

Proces litograficzny

Bardzo istotną cechą układów SoC jest proces w jakim zostały wytworzone. Nie wdając się zbytnio w szczegóły techniczne, można powiedzieć, że litografia jest procesem odwzorowania zaprojektowanych masek układu scalonego na powierzchni płytki krzemowej, zwanej potocznie „waflem”. Tradycyjnie obraz maski uzyskuje się poprzez naświetlanie warstwy światłoczułej nałożonej na pokryty cieniutką warstwą dwutlenku krzemu wafel, a następnie usunięcie nie utwardzonej w procesie naświetlania części tej warstwy. Odsłonięta w ten sposób warstwa dwutlenku jest następnie trawiona, odsłaniając na powierzchni krzemu obraz maski.

Wafel z naświetlonymi układami / fot. Tom's Hardware

Oczywiście najbardziej pożądane jest, aby naświetlone obrazy maski były jak najmniejsze, a rozdzielczości uzyskiwane w tym procesie są już rzędu dziesiątek nanometrów. Im mniejsza jest ta wartość tym mniej układ będzie wymagał energii do pracy i jednocześnie zajmie mniej miejsca we wnętrzu obudowy albo uda się w nim umieścić więcej tranzystorów, poprawiając tym samym wydajność. Obecnie najnowsze układy SoC są produkowane w technologii 28-32 nm, choć układy Tegra 3 czy A5x (serce nowego iPada) są wciąż wytwarzane w procesach 40-45 nm. Walka o zmniejszanie tych wielkości ciągle trwa – ostatnio Samsung podał, że już w przyszłym roku chce uruchomić linię produkcyjną dla technologii 20 nm, a nawet 14 nm.

Najpopularniejsze SoC

W poniższej tabeli podjąłem próbę zestawienia najpopularniejszych obecnie na rynku SoC wraz z ich podstawowymi parametrami oraz przykładowymi tabletami w których je wykorzystano. Lista nie pretenduje do miana notatki encyklopedycznej i na pewno zawiera jakieś nieścisłości, które będę starał się systematycznie poprawiać. Zdaję sobie też sprawę, że nie wymieniłem tu wszystkich układów, a jedynie te najpopularniejsze na dzień publikacji, proszę więc o wyrozumiałość i zgłaszanie w komentarzach propozycji rozszerzenia listy i/lub konieczności naniesienia poprawek.

Producent Model Proces Premiera CPU GPU Tablety
Nvidia Tegra 2 40nm Q1 2010 1 – 1,2 GHz
Dual-core
ARM Cortex-A9
ULP GeForce
8 cores
333 MHz
Acer Iconia Tab A100, A200 i A500, Asus Slider, LG Optimus Pad, Asus Eee Pad Transformer, Motorola Xoom, Lenovo Idea Pad K1, Sony Tablet S i P, Samsung Galaxy Tab 10.1 i 8.9, Notion Ink Adam, Toshiba Thrive
Tegra 3 40nm Q4 2011 do 1.4 GHz
Quad-Core
ARM Cortex-A9
ULP GeForce
12 cores
Asus Eee Pad Transformer Prime, Lenovo IdeaTab K2, Acer Iconia Tab A510, Acer Iconia Tab A700, ASUS Transformer Pad Infinity 700 Wifi, ASUS Transformer Pad 300, Toshiba Excite 10
Samsung Exynos 3 Single 45nm 2010 800–1000 MHz
Single-core
Arm Cortex-A8
PowerVR
SGX540
Samsung Galaxy Tab
Exynos 4 Dual
(4210)
45nm Q1 2011 1–1.4 GHz
Dual-core
ARM Cortex-A9
Mali 400MP4 Samsung Galaxy Note, Samsung Galaxy Tab 7.7, Samsung Galaxy Tab 7 Plus
Exynos 4 Quad 32nm Q1 2012 1,4 GHz Mali 400MP4 Samsung Galaxy Note 10.1
Qualcomm

MSM8255T
Scorpion
45nm 2011 1,4 –1,5 GHz
Single-core
ARM Cortex-A8
Adreno 205 HTC Flyer
MSM8260
Scorpion
45nm Q3 2010 1,2–1,5 GHz
Dual-core
ARM Cortex-A8
Adreno 220 Asus Eee Pad Memo
MSM8660
Scorpion
45nm Q3 2010 1,2–1,5 GHz Dual-core
ARM Cortex-A8
Adreno 220 Samsung Galaxy Tab 8.9 LTE
MSM8260A
Krait
28nm Q1 2012 1,5–1,7 GHz Dual-core Adreno 225 Asus Padfone, Asus Transformer Pad Infinity 700 (3G)
MSM8960T
Krait
28nm Q1 2012 1,5–1,7 GHz
Dual-core
Adreno 320
OMAP OMAP3622 45nm 2010 1 GHz
ARM Cortex-A8
PowerVR
SGX530
Nook Color, Lenovo IdeaPad A1
OMAP3630 45nm 2009 600 MHz~1,2GHz ARM Cortex-A8 PowerVR
SGX530
Archos 70, Archos 101
OMAP4430 45nm Q1 2011 1–1,2 GHz
Dual-core
ARM Cortex-A9
PowerVR
SGX540
304 MHz
Blackberry Playbook, Archos9 80 , Archos9 101, Nook Tablet, Galaxy Tab 2 7.0, Archos9 80 Turbo, Archos9 101 Turbo, Toshiba AT 200, Amazon Kindle Fire
Apple A4 45nm Q1 2010 1 GHz
Single-core
ARM Cortex-A8
PowerVR
SGX 535
iPad
A5 45 i 32nm Q1 2011 1 GHz
Dual-core
ARM Cortex-A9
PowerVR SGX543MP2 iPad 2
A5X 45nm Q1 2012 1 GHz
Dual-core
ARM Cortex-A9
PowerVR SGX543MP4 iPad 3
Rockchip RK2818 65nm Q4 2010 600–800 MHz
ARM9
Mali-55 Prestigo MultiPad PMP5070C, Trak tPAD-7122, Manta MID01
RK2918 55nm Q1 2011 max 1,2 GHz Single-core
ARM Cortex-A8
Vivante GC800 Plug Impact, Goclever Tab R93
AllWinner A10 55nm Q4 2011 1–1,5 GHz
Single-core
ARM Cortex-A8
Mali 400MP
300MHz
Ainol Novo Elf, Ainol Novo Aurora, Bmorn 99, Goclever Tab A73
Amlogic AML 8726-MX 40nm Q1 2012 1,5 GHz
Dual-core
ARM Cortex-A9
Mali 400MP2
300MHz
Ainol Novo Elf 2, Ainol Novo Aurora 2
Telechips TCC8902 65nm 2010 800 MHz
Single-core
ARM11
Mali 200 GoClever TAB T70, Trak tPAD 780
TCC8923 65nm 2012 800 – 1200 MHz
Single-core
ARM Cortex-A5
Mali 400
Piotr Chmielewski

Komentarze

  • ARM Holdings nie zaprojektowało architektury RISC. RISC powstało w latach 70. ARM Holdings w latach 90.

  • Jezeli masz watpliwosci to juz wyjasniam: chcialem opisac w telegraficznym skrocie co jest sercem naszych tabletow, wyjasnic co to jest Mali, a co to Exynos, czym jest Snapdragon, a czym Adreno, ze procesory roznia sie czyms wiecej niz iloscia gigaherzow i rdzeni. A do tego dolaczyc zestawienie najpopularniejszych chipsetow na rynku dajace pewien poglad na ich roznorodnosc i mozliwosci.
    Niemal codziennie, nawet w popularnych serwisach, czytam o tabletach z "procesorem ARM Cortex" - fajnie by bylo aby przecietny czytelnik wiedzial co to znaczy, bo mam wrazenie, ze czasem sami redaktorzy nie maja takiej wiedzy.
    Wiadomo, ze na kazdy z tych tematow mozna by opublikowac osobna rozprawe doktorska, ale ani ja nie czuje sie az tak mocny w temacie, ani nie jest to rola TabletManiaka.

Najnowsze artykuły

Świąteczny poradnik zakupowy 2023. Wybieramy najlepsze prezenty pod choinkę!

Świąteczny poradnik zakupowy techManiaK.pl to mnóstwo ciekawych pomysłów na prezent pod choinkę w 2023 roku…

30 listopada 2023

Jaką konsolę wybrać? Poradnik przed Black Friday

Znudziło Ci się już granie na komputerze? A może chcesz poprawić swoje wrażenia z cyfrowej…

6 listopada 2023

Tablety premium – na jaki model postawić?

Tablet to wielofunkcyjne urządzenie, które łączy w sobie mobilność z możliwościami komputera. Sprzęt z tej…

29 września 2023

iPad – wszechstronne urządzenie mobilne dla Ciebie i Twojej rodziny

W dzisiejszych czasach mobilność jest kluczowa. Niezależnie od tego, czy jesteś studentem, pracownikiem, czy rodzicem…

22 maja 2023

Bogowie, co za bestia. Xiaomi stawia na LTPO 144 Hz, 120 W i SD8+G1, a to nawet nie jest flagowiec!

Xiaomi Pad 6 (Pro 5G) dostanie ekran LTPO AMOLED 144 Hz, ładowanie 120 W, i…

30 maja 2022

To już dziś! Gdzie oglądać finał Ligi Mistrzów w 4K?

Odliczamy godziny do finału Ligi Mistrzów, gdzie zmierza się ze sobą Real Madryt i Liverpool.…

28 maja 2022

Wraz z naszymi partnerami stosujemy pliki cookies i inne pokrewne technologie, aby zapewnić jak najlepszą obsługę naszej strony internetowej. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane na urządzeniu końcowym. Używamy plików cookies, aby wyświetlać swoim Użytkownikom najbardziej dopasowane do nich oferty i reklamy oraz w celach analitycznych i statystycznych. Jeśli korzystasz z naszej strony internetowej bez zmiany ustawień przeglądarki, oznacza to, że nie masz nic przeciwko otrzymywaniu wszystkich plików cookies z naszej strony internetowej oraz naszych partnerów. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies.

Polityka Cookies